Bilim insanları, balinaların su yüzeyine çıktıklarında solunum deliklerinden (blowhole) saldığı mikroskobik damlacıkları özel donanımlı dronlar yardımıyla topladı. Bu yöntem sayesinde canlı hayvanlara zarar verilmeden, deniz memelilerinin sağlık durumu detaylı biçimde incelendi.
Toplanan örneklerin, yabanıl balina popülasyonlarının sağlık durumuna ilişkin kritik veriler sunduğu belirtildi.
“Oyun değiştirici” yöntem
King’s College London’dan Prof. Terry Dawson, balina nefesinden örnek alınmasının devrim niteliğinde olduğunu vurgulayarak,
“Bu yöntem, balinalarda stres yaratmadan ya da zarar vermeden patojenleri izlememize imkân tanıyor. Özellikle hızla değişen Arktik ekosistemlerinde hastalıkların takibi açısından hayati önemde” dedi.
Ölümcül virüs Kuzey Kutbu’nda tespit edildi
Araştırma kapsamında dronlara monte edilen steril petri kaplarıyla kambur balina, yüzgeçli balina ve ispermeçet balinalarının soluk damlacıkları toplandı. Örnekler, teknelerden alınan sınırlı deri biyopsileriyle birlikte analiz edildi.
Analizler sonucunda, balina ve yunuslarda toplu ölümlere yol açtığı bilinen “cetacean morbillivirus” adlı ölümcül virüsün ilk kez Arktik Çemberi’nin kuzeyinde dolaşımda olduğu doğrulandı.
Okyanusları tehdit eden küresel risk
Son derece bulaşıcı olan virüsün balina, yunus ve muturlar arasında hızla yayıldığı, ağır hastalıklara ve kitlesel ölümlere neden olduğu belirtildi. Türler arasında geçiş yapabilen virüsün okyanuslar arası mesafeleri aşarak deniz memelileri için küresel bir tehdit oluşturduğu vurgulandı.
Erken uyarı sistemi hedefi
Araştırmacılar, geliştirilen bu yöntemin ölümcül hastalıkların erken evrede tespit edilmesini sağlayabilecek bir erken uyarı sistemi olarak kullanılabileceğini ifade etti.
Nord Üniversitesi’nden Helena Costa,
“Bu yöntemleri uzun vadeli izleme programlarında kullanarak, önümüzdeki yıllarda çevresel stres faktörlerinin balina sağlığını nasıl etkileyeceğini daha net anlayacağız” değerlendirmesinde bulundu.
Uluslararası iş birliği
Çalışma; İngiltere’den King’s College London ve Royal (Dick) Veterinerlik Fakültesi ile Norveç’teki Nord Üniversitesi’nin iş birliğiyle yürütüldü. Araştırmanın sonuçları BMC Veterinary Research dergisinde yayımlandı.
