Manisa Celal Bayar Üniversitesi’nde Osmanlı Dönemi’nin en büyük saraylarından biri olarak bilinen Manisa Sarayı’nın bugüne ulaşabilen tek yapısı olan Fatih Kulesi, 2021 yılında başlatılan restorasyon projelerinin tamamlanmasının ardından müze olarak hizmet vermeye başladı.
Tarihi sarayın hikayesi
Osmanlı tarihinde Saray-ı Amire olarak adlandırılan ve Topkapı Sarayı’ndan sonra Anadolu’daki en büyük saraylardan biri olan Manisa Sarayı, 1390 yılında Yıldırım Beyazıt’ın oğlu Süleyman Çelebi ile başlayan şehzadelerin Manisa’ya gelişleri döneminde önemli bir merkez olarak öne çıkmıştı. Saray, 2’nci Murad tarafından inşa edilerek ve Fatih Sultan Mehmed döneminde 1446-1451 yılları arasında kuleye eklemeler yapılmıştı. Şehzadelerin sancaklarda eğitim alması geleneğinin sona ermesiyle birlikte saray yavaş yavaş tahliye edildi ve zamanla büyük ölçüde kayboldu. Yunan işgali sırasında yanarak yok olan saraydan günümüze yalnızca Fatih Kulesi kalmıştı.
Fatih Kulesi, 11 Kasım 1955’te Maliye Hazinesi tarafından Türkiye Kızılay Cemiyeti’ne devredilerek uzun yıllar Kızılay Şubesi olarak kullanılmıştı. 2018 yılında Manisa Valiliği ve İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü öncülüğünde başlatılan restorasyon projesi, Manisa Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı (YİKOB) ile Türk Kızılay Manisa Şubesi iş birliğiyle yürütüldü. Yıldız Sarayı arşivlerinden elde edilen belgeler ve geçmiş restorasyon fotoğraflarıyla kule, birebir orijinaline en yakın şekilde restore edildi.
“Manisa için bir dönüm noktası”
Manisa İl Kültür ve Turizm Müdürü İbrahim Sudak, Fatih Kulesi’nin tarihsel ve kültürel açıdan büyük önem taşıdığını belirterek, “Fatih Kulesi, Manisa için bir dönüm noktası. Osmanlı coğrafyasında Topkapı Sarayı’ndan sonra şehzadelerin eğitim aldığı birkaç saray bulunuyor ve en önemlisi Manisa’daki Saray-ı Amire’dir. Burada 13 şehzade yetişmiş, bunlardan 6’sı Osmanlı tahtına çıkmıştır. Fatih Sultan Mehmed ve Kanuni Sultan Süleyman da bunlar arasında yer alıyor. Kule, Fatih Sultan Mehmed’in Manisa’daki şehzadeliği döneminde inşa edilmiştir ve adını ondan alıyor. Biz, Fatih’in İstanbul’un fethi planlarını burada tasarladığına inanıyoruz” ifadelerini kullandı.
''Mini müze ve tematik alanlar oluşturduk''
Sudak, kulenin müze haline getirilmesi sürecini; “Kule zamanla harap olmuştu. Yıldız Sarayı arşivlerinden ulaştığımız belgeler sayesinde, 2’nci Abdülhamid döneminde yapılan son restorasyonun izlerini takip ederek yapıyı orijinaline en yakın şekilde yeniledik. Giriş katında Kızılay’ın geçmişine yer verdik, üst katlarda şehzadelik sistemi ve Manisa Sarayı’nı anlatan tematik alanlar oluşturduk. Çocuklar ve gençler için yerleştirdiğimiz dürbünlerle 1500-1600’lü yılların Manisa’sını animasyon şeklinde görebiliyorlar. Ayrıca, şehzadeliği yapmış Osmanlı padişahlarının hayatlarını ve eşyalarının replikalarını sergilediğimiz mini bir müze oluşturduk.” bu sözlerle anlattı.
''Amacımız tarihi yaşatmak''
Sudak, projenin amacını ise şu sözlerle özetleyerek: “Hem Fatih Sultan Mehmed döneminden kalan bu yapıyı korumak hem de Manisa’nın Osmanlı’daki önemini yeniden ortaya koymak istedik. Amacımız, tarihi yaşatarak gelecek kuşaklara aktarmak. Restorasyon ve teşhir çalışmaları tamamlandı. Önümüzdeki günlerde açılışını yaparak Manisalıların ve tarih meraklılarının hizmetine sunacağız.” dedi.
