Memorial Antalya Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Uzm. Dr. Elif Sarıönden Gencer, yapılan araştırmaların milyonlarca insanın haftada birkaç gece kaliteli uyku alamadığını gösterdiğini belirtti. Bu durumun iş verimliliğini düşürdüğünü, çalışanların yüzde 70’inin kariyerlerinde en az bir kez kötü uyku nedeniyle işe gidemediğini hatırlattı. Dr. Sarıönden Gencer, günümüzün 7/24 çalışma kültürü, akıllı telefonlar, sosyal medya ve stresin uykuyu en çok etkileyen faktörler olduğunu vurguladı. Akıllı saatler ve uyku takip uygulamaları sayesinde Türkiye’de her üç yetişkinden birinin uyku sorunu yaşadığı saptandı. Pandemi sonrası kötü uyku kalitesinin daha da yaygınlaştığı ifade edildi.
Uykusuzluğun sağlık üzerindeki gizli tehlikeleri
Dr. Sarıönden Gencer, kronik uykusuzluğun sağlık üzerinde ciddi etkileri olduğunu belirtti. Yetersiz uyku bağışıklığı zayıflatıyor, enflamasyonu artırıyor ve şu kronik hastalıklara zemin hazırlıyor:
-
Kalp ve damar hastalıkları: Uyku apnesi gibi bozukluklar hipertansiyon ve kalp krizi riskini yükseltiyor.
-
Ruh sağlığı: Depresyon ve anksiyete ile doğrudan bağlantılı; uykusuzluk hem neden hem sonuç olabiliyor.
-
Obezite ve diyabet: Hormon dengesi bozuluyor, iştah artıyor.
-
Kaza riski: Gündüz uykululuk trafik ve iş kazalarını tetikliyor.
-
Alzheimer ve demans: Kronik uykusuzluk beyinde Alzheimer plaklarının birikmesine neden oluyor; özellikle yaşlılarda uyku kalitesindeki düşüş demans riskini artırıyor.
Uyku hijyeni ile ilaçsız çözüm
Dr. Sarıönden Gencer, uyku sorunlarının ilaçsız yöntemlerle de iyileştirilebileceğini ifade etti. Uyku hijyeni kuralları şöyle:
-
Düzenli saatler: Her gün aynı saatte yatıp kalkın, biyolojik saatinizi düzene sokun.
-
Yatak odası düzeni: Karanlık, sessiz ve serin (18-22°C) bir ortam oluşturun; yatakta televizyon veya telefon kullanmayın.
-
Akşam rutinleri: Yatmadan 1-2 saat önce ekranlardan uzak durun; ılık duş, hafif okuma veya meditasyon yapın.
-
Beslenme ve kafein: Öğleden sonra kafein tüketmeyin, akşam yemeklerini hafif tutun.
-
Gündüz hareketi: Haftada en az 3 gün, 30 dakika egzersiz yapın, ancak yatmadan 4-6 saat önce bitirin.
-
Gündüz uykusu: Şekerlemeler 20-30 dakikayı aşmasın ve öğleden önce olsun.
-
Stres yönetimi: Kaygılarınızı yatak odasına taşımayın; gerekirse profesyonel destek alın.
Uykuyu önceliklendirin
Uzm. Dr. Sarıönden Gencer, uyku apnesi şüphesi olanların mutlaka uzman desteği almasını önerdi. 2025 itibarıyla akıllı saatler ve uyku takip cihazları uykuyu daha iyi izlemeye yardımcı oluyor. Ancak asıl değişimin, uykuyu önceliklendirmekten geçtiğini vurguladı: “Sağlığımızı gece kaybediyoruz, ama gece kazanmak da elimizde. Kaliteli uyku en iyi ilaçtır.”
