Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de hızla artan diyabet, yaşamı tehdit edebilen ciddi bir halk sağlığı sorunu olarak öne çıkıyor. Diyabetin yol açtığı en önemli komplikasyonlardan biri olan diyabetik ayak yaraları, çoğu zaman fark edilmediği ya da önemsenmediği için ağır sonuçlara yol açabiliyor. Acıbadem Ataşehir Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Selim Aydın, diyabetik ayak konusunda toplumda farkındalığın son derece düşük olduğunu vurgulayarak, önlenebilir bu soruna karşı kritik uyarılarda bulundu.
“Diyabetli hastalarda bu tür yaralar hızla enfekte olabilir''
Doç. Dr. Selim Aydın, diyabetli bireylerde ayakta oluşan çatlak, su toplaması ya da küçük kesiklerin kısa sürede kronik yaralara dönüşebildiğine dikkat çekerek şu uyarıda bulundu: “Toplumda en sık yapılan yanlış, ayakta oluşan bir yaranın ‘geçer’ diye önemsenmemesi ya da bilinçsiz kişisel müdahalelerde bulunulmasıdır. Oysa diyabetli hastalarda bu tür yaralar hızla enfekte olabilir, kemiğe kadar ilerleyebilir ve uzuv kaybına hatta yaşam kaybına neden olabilir.”
Diyabetik ayak yaralarına karşı önlemler
Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Selim Aydın, diyabetik ayak yaralarının büyük ölçüde önlenebilir olduğuna dikkat çekerek alınması gereken önlemleri şöyle sıraladı:
Kan şekeri kontrolü
“Diyabetik ayak gelişimini önlemenin en önemli yolu, kan şekeri düzeylerinin düzenli olarak kontrol altında tutulmasıdır. Kan şekeri kontrolü bozuk olan hastalarda yaralar geç iyileşir ve enfeksiyon riski ciddi şekilde artar. Bu nedenle düzenli hekim kontrolleri asla ihmal edilmemelidir.”
Ayak bakımı diyabet hastaları için bir gerekliliktir
“Ayak bakımı estetik bir konu değil, diyabet hastaları için hayati bir gerekliliktir. Ayaklar her gün uygun sıcaklıktaki suyla yıkanmalı, iyice kurulanmalı ve özellikle parmak araları nemli bırakılmamalıdır. Nasır ve sertleşmeler bilinçsizce kesilmemelidir.”
Ayaklar her gün mutlaka gözle kontrol edilmeli
“Diyabetli bireylerde sinir hasarına bağlı his kaybı sık görülür. Bu nedenle ayakta oluşan yaralar fark edilmeden ilerleyebilir. Ayaklar her gün mutlaka gözle kontrol edilmeli, en küçük kızarıklık ya da renk değişikliği bile ciddiye alınmalıdır.”
Ayakta oluşan her yara mutlaka hekim tarafından değerlendirilmelidir
Diyabetik ayak yaraları çok kolay enfekte olabilir ve enfeksiyon kısa sürede kemiğe kadar ilerleyebilir. Evde bilinçsiz pansumanlar, alkol, oksijenli su veya rastgele kullanılan kremler durumu daha da ağırlaştırabilir. Ayakta oluşan her yara mutlaka hekim tarafından değerlendirilmelidir.
Hastaların evde bile çıplak ayakla yere basmaması gerekir
“Diyabet hastalarının evde bile çıplak ayakla yere basmaması gerekir. Diyabetik ayak yaralarının önemli bir bölümü ev içinde meydana gelir. Ayak mutlaka korunmalı, ucu açık ya da parmak arası terliklerden uzak durulmalıdır.”
Damar yapısının ayrıntılı olarak değerlendirilmesi gerekir
“Diyabetik ayak yaralarının en önemli nedenlerinden biri ayak damarlarındaki tıkanıklıklardır. Ayakta yeterli kan dolaşımı yoksa, en iyi yara bakımı bile iyileşme sağlamaz. Bu nedenle damar yapısının ayrıntılı olarak değerlendirilmesi tedavinin temel basamaklarından biridir.”
Uyumlu ayakkabılar tercih etmesi gerekir
“Dar, sert, dikişli veya ayağı sıkan ayakkabılar fark edilmeden yaraya yol açabilir. Diyabetli bireylerin yumuşak tabanlı, iç dikişi olmayan ve ayağa tam uyumlu ayakkabılar tercih etmesi gerekir. Yeni ayakkabılar başlangıçta kısa sürelerle giyilmelidir.”
